Hoornse Gevelstenen en andere Huistekens

Gevelstenen in de binnenstad

Onder de Boompjes 21 en 22

In de gevel van dit pakhuis uit ± 1610 van de VOC bevindt zich een gevelsteen met twee onder Hoornse vlag varende schepen. Zij lijken de vorm te hebben van straatvaarders of retourschepen; zie hiervoor ook Muntstraat 26 en Oude Doelenkade 21.

De steen bestaat in feite uit drie delen, zoals te zien is aan de twee verticale naden die over de afbeelding lopen. Het lijkt er veel op dat de steen uit ten minste nog een vierde deel moet hebben bestaan.

Het ontbreken van een deel van de boeg van het linker schip en de top van de spriet van het rechter schip staven dit vermoeden. Ook loopt de waterlijn die de horizon aanduidt niet gelijkmatig door tussen de twee linker delen van de steen. Verder is merkwaardig dat de schepen niet allebei met volle zeilen zijn afgebeeld.

Wellicht heeft men hier te maken met een samenvoeging van twee van elders afkomstige (delen van) gevelstenen. Ook zou het kunnen gaan om twee gevelstenen die zich oorspronkelijk elk in één van de tweelinggevels van Onder de Boompjes 21 en 22 bevonden en die op enig moment zijn samengevoegd. Of is het misschien toch de oorspronkelijke steen, waarvan in de loop der eeuwen een deel gebroken is tijdens – bijvoorbeeld – herstel of een gevelwijziging?

Het is ook nog denkbaar dat de breedte van de gevelsteen inclusief zijvoluten aangepast is aan de exact gelijke breedte van het zich erboven bevindende kozijn, en dat dit ten koste van een deel van de steen is gegaan.
Het lijkt zeker zo te zijn dat de zijvoluten (overigens ondersteboven staande) wat de breedte betreft tijdens het herstel van het pand in de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog, aangepast zijn aan de breedte van de onderdorpel van het kozijn erboven. De tekststeen, waarop “V.O. Compagnie” staat, is toen geplaatst.

Deurkalf, Onder de Boompjes 22