Kwartaalblad 2024 nr.2   (juni)

De  Oudhollandse markt, een vooruitblik naar blz. 4 e.v. waar aan de hand van Sjef Mak het  leven in Hoorn in de zestiger jaren wordt beschreven.  

Sjef Mak, een echte Horinees, nu wonend in Avondlicht, vertelt aan Arnoud Lansdaal, een import Horinees, hoe het er in Hoorn in de zestiger jaren aan toe ging in Hoorn toen Arnoud met zijn ouders naar Hoorn verhuisde. Het verhaal wordt toegelicht met een  flink aantal zwart-wit foto’s uit die tijd.

Jan Nijdam vertelt hoe al sinds 1935 gedebatteerd wordt over een of meerdere tunnels onder het spoor om de bereikbaarheid van het stadscentrum te verbeteren. Allerlei varianten passeren de revue, allerlei plannen sterven een vroegtijdige dood. Medio 2023 wordt het onderzoek ‘Nieuwe Toegangsweg Hoorn Centrum’ gepresenteerd. Uit achttien  varianten komt de P-variant er als beste uit. In spanning wachten we af!

Deze keer staat de muzikant Jan Willem Swarthoff (Zutphen 1754 – Hoorn 1834), stadsorganist en stadsbeiaardier van 1773 tot aan zijn dood centraal. Een korte inleiding over Hoorn aan het einde van de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw gaat vooraf aan een beschrijving van de vele functies die Swarthoff in Hoorn bekleedde en het belang dat hij voor Hoorn heeft gehad.

Fons Verbeek vertelt hoe katholieke jongens in Hoorn e.o. die onderwijzer wilden worden hun praktijkopleiding kregen in de Parochiale school aan de Ramen. Rond 1875 startte de opleiding die beoogde de toekomstige onderwijzers in de praktijk op een lagere school het vak te laten leren. De bisschop van Haarlem geeft in 1896 opdracht aan de ‘Vereeniging tot Bevordering van Katholiek Bijzonder Onderwijs’ om in Hoorn een aparte kweekschool op te richten. Aan de Gouw (waar nu de HEMA staat) wordt in een oud herenhuis de nieuwe opleidingsschool ondergebracht. Deze ruimte blijkt al gauw te klein en niet langer geschikt, waarna een nieuw  onderkomen gezocht wordt in Beverwijk (waarover in de volgende aflevering meer).

Vroede vrouwen, wijze moeders, tegenwoordig vroedvrouwen genoemd, komen in alle beschavingen voor als vrouwen die ervaring hadden opgedaan met het geboorteproces. Stedelijke besturen erkenden  later het belang van goede verloskundige hulp, zo ook in Hoorn waar zij aan het einde van de 15e eeuw al voorkomen in de stadsrekeningen. Veel informatie voor dit verhaal ontleende Arnoud aan artikelen van Koos Steendijk-Kuypers, de Hoornse medisch onderzoekster en publiciste, die vorig jaar overleed.

Als een van de grote geleerden die Hoorn heeft voortgebracht noemt de Hoornse kroniekschrijver Theodorus Velius aan het einde van zijn  boek de arts Cornelis Vijch. De  gegevens van Velius zijn door John Buis gecombineerd met eigen archiefonderzoek, archeologische gegevens en een in Leiden bewaard gebleven brief van Cornelis Vijch aan een van zijn docenten aan de Universiteit aldaar. Deze combinatie brengt voor ons een man tot leven, die in de tijd van de Renaissance een internationale carrière  beleefde, maar later in vergetelheid geraakte.

Een verre nazaat in deze familie, die tegenwoordig in Nieuw Zeeland woont, heeft zich beziggehouden met de geschiedenis van zijn familie. Daaruit mocht  Arnoud Lansdaal putten om een verhaal te schrijven, dat aan het begin van de 18e eeuw in Duitsland begint en uiteindelijk landt in Hoorn, waar Klaas Zee (1901-1982) van 1936 tot 1962 huisarts was.

Vijftig jaar na D-day (1944) verscheen een speciale uitgave van Oud Hoorn in juni 1994, waarin een hommage werd gebracht aan Marius Laan, een West-Friese piloot die in dienst van de R.A.F. in 1943 was gesneuveld. Het verhaal was echter volledig verzonnen. Deze ‘conceptuele kunst’ van de kunstenaar Joep Neefjes wordt nu, 30 jaar later, voor de jonge lezers opnieuw uit de doeken gedaan. Hoorn in juni 1994 Het besproken archief van/over Marius Laan treft u hier.  

Aan de hand van Jan Bloem, de drummer, wordt een beeld geschetst van de internationale carrière, die vier Hoornse jongens met hun in 1967 opgerichte dixielandformatie zouden gaan doormaken. De bezetting wisselde een aantal keren, de naam kreeg later een Italiaanse uitstraling, de muziek ging met de tijd mee, maar de bekendheid bleef.

Een eerbetoon aan onze oud-voorzitter, die naast zijn betrokkenheid bij  Oud Hoorn, waar hij tot erelid werd benoemd,  ook van grote invloed is geweest op het onderwijs en het culturele leven in Hoorn. Mooi is de foto waarop hij naast Leo Hoogeveen staat, eveneens erelid van Oud Hoorn, die ook vorig jaar is overleden.   In de vaste rubrieken vertelt Marianne Vleerlaag namens het Westfries Museum over de komende tentoonstelling met etsen van Rembrandt (pg. 42-43), wordt door Arnoud Schaake vooruitgeblikt naar de lezingen van Oud Hoorn in dit najaar (pg. 45-46) , beschrijven Jaap van der Hout en Frans van Iersel in Stadsbeeld (pg. 47-50) de restauraties en veranderingen van het afgelopen kwartaal, rectificeert Arnoud Lansdaal het onderschrift bij een foto uit het verhaal over Izaak Adriaanse in het vorige nummer en vertelt Willy Wiggelaar over Heden en Verleden van het Nieuwland (pg. 52).