Maquette van Hoorn - Anno Domini 1650

Historische afbeeldingen

Op de plattegrond van Blaeu staan ca. 2000 bouwwerken ingetekend. In het kader rechtsonder op de plattegrond worden 23 bouwwerken met name genoemd, aangeduid met de letters a - z. Onder de nrs. 4, 5, 6, 10 en 48 worden nog 5 bouwwerken genoemd. Deze 28 bouwwerken worden min of meer natuurgetrouw afgebeeld op de plattegrond. Bij de verpachting in 1983 van panden op de maquette werden deze 28 bouwwerken (met een paar wijzigingen) als eerste geveild. Een aantal van deze bouwwerken bestaat nu nog, sommige onder een andere naam. Andere zijn bekend van historische afbeeldingen. Van weer andere weten we niet, hoe ze eruit hebben gezien. Hieronder worden historische afbeeldingen getoond van enkele van de genoemde bouwwerken die nu niet meer bestaan.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kloosters

Hoorn telde in de vijftiende eeuw negen kloosters (conventen) binnen de wallen, en vlak buiten de stad stonden er nog twee. Aan het begin van de zestiende eeuw besloegen de kloosterbezittingen 40% van de oppervlakte binnen de stadsmuren. Aan dit bloeiende kloosterleven kwam een einde, toen Hoorn in 1572 de zijde van Willem van Oranje koos in de strijd tegen de Spanjaarden. De kerken gingen over in protestantse handen en de kloosters werden gesloten. De gebouwen en terreinen hiervan kregen andere bestemmingen. Daarna werd er druk gesloopt en gebouwd. Ten tijde van de verschijning van de plattegrond van Blaeu waren de kloostergebouwen dus al tientallen jaren niet meer in gebruik als klooster. De namen van de kloosters bleven in de volksmond nog lang voortleven, en daarom werden ze nog door Blaeu in 1649 vermeld op de plattegrond.

Dit waren de kloosters (conventen) met stichtingsjaar:
   1. Agnietenklooster (1385), tussen Kerkplein en Gravenstraat (Blaeu = l)
   2. Catharinaklooster (1400), aan de Muntstraat (Blaeu = n)
   3. Ceciliaklooster (1402), tussen de Nieuwsteeg en de Kruisstraat (Ceciliakapel bestaat nog) (Blaeu = y)
   4. Claraklooster (1467), aan het Kleine Noord naast de Noorderkerk (Blaeu = p)
   5. Geertenklooster (1404), aan de Wisselstraat (Blaeu = m)
   6. Hieronymusklooster van de Broeders van Goeden Wille, aan de Nieuwsteeg hoek Gouw (1385). Dit convent van broeders van het gemene leven is volgens Schrickx (2016) nooit van de grond gekomen. In 1429 zijn de panden overgedragen aan het naastgelegen Ceciliaklooster (Blaeu = x)
   7. Mariaklooster (1408), aan de Korte Achterstraat (Mariakapel bestaat nog) (Blaeu = c en o)
   8. Maria Magdalenaklooster (1464), aan het Grote Oost
   9. Pietersdalklooster (1457), op het Dal (Blaeu = q)

Onder nr. 48 in de Wisselstraat vermeldt Blaeu nog het "Diefleyers Clooster". Diefleiders zijn dienaren van den schout, belast met het aanhouden en ter terechtstelling voeren van dieven en andere misdadigers of overtreders. Nr. 48 op de plattegrond van Blaeu staat vermeld bij de kapel van het voormalige St. Geertenklooster. Dit klooster bestond in 1649 al lang niet meer. Net zoals zoveel voormalige kloostergebouwen kreeg ook deze kapel een nieuwe functie. Kennelijk werd het gebouw gebruikt door de dienaren van de schout. In de volksmond bleven de oude kloosterbenamingen nog een tijd lang bestaan. De aanduiding 'Clooster' houdt dus niet in, dat het toen nog als klooster fungeerde (met dank aan C. Schrickx).

Zes (nrs. 1, 2, 3, 5, 6, 7) van de negen kloosters lagen dicht bij elkaar in het centrum van de stad; zie het fragment hierboven van de plattegrond van Blaeu. Gebouwdelen zijn bewaard gebleven van de Ceciliakapel (Nieuwsteeg) en de Mariakapel (Korte Achterstraat).
Behalve dat zijn geen afbeeldingen bekend van de kloosters.