Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Brief van het bestuur (archief)

Reactie op beantwoording Zienswijze Versterking Markermeerdijken   (19-12-2018)


MarkermeerdijkenAan de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State

Postbus 200192001

2500 EA in Den Haag



Onderwerp: Zienswijze Vereniging Oud Hoorn m.b.t.

Versterking Markermeerdijken

Hoorn, december 2018

Geacht college,

Op 14 december 2017 is het project “Versterking Markermeerdijken Hoorn en Amsterdam” ter inzage gelegd door de Provincie. De vereniging Oud Hoorn heeft ten aanzien van een aantal onderdelen een zienswijze ingediend. De beantwoording van de zienswijze beantwoordt niet alle vragen die door de vereniging zijn gesteld of verwijst ten onrechte naar de mening van de Vereniging naar derde partijen.

(zie zienswijze en 1e beantwoording in dit bericht)

De Westfriese Omringdijk is een provinciaal monument en valt voor een deel binnen het beschermde stadsgezicht van Hoorn. Er worden verschillende ingrepen aan en rond het Provinciaal monument gepleegd.

In de beantwoording van de zienswijze wordt op de volgende punten gewezen, de beschermde waarden van de Westfriese Omringdijk:

cultuurhistorische waarde: de eeuwenlange ontstaansgeschiedenis van de dijk met bijbehorende transformaties in het tracé van het dijklichaam en de biotoop (bochten en hoeken in de dijk, wielen en buitendijkse voorlanden);

historisch-morfologische waarde: de historisch gegroeide fysieke verschijning van de dijk (de samenstelling van het dijklichaam en de vorm van het profiel daarvan),beeldbepalende waarde: de waarde van de dijk als continuerende lijn in het open polderlandschap;

historisch-ruimtelijke waarde: de dijk is een scheiding tussen oud land en de zee en tussen oud en nieuw land, waardoor de dijk een essentieel onderdeel van het omringende dijklandschap is.

De Westfriese Omringdijk is een 123 kilometer lang monument dat het waard is beschermd en behouden te worden. De huidige dijk is in de loop der eeuwen als gevolg van allerlei doorbraken, verzwaringen, uitbreidingen en mutaties tot stand gekomen. Al die veranderingen zijn beschermd. De aanpassingen en vernieuwingen van de dijk moeten naar onzes inziens dan ook onderdeel gaan uitmaken van dit Provinciale monument. Hierdoor blijft de status en de integrale bescherming van dit West-Friesland omhullende monument intact. Er is een zeer gedetailleerde kaart van het huidige monument, waarbij soms niet alleen de dijk is beschermd, maar bijvoorbeeld ook stukjes van belendende kavels en sloten dat zijn.

Het is belangrijk dat er een nieuwe monumentenkaart wordt gemaakt en dat deze kaart onderdeel gaat uitmaken van de vergunningsprocedure, zodat de status van het gemuteerde dijklichaam als provinciaal monument volledig duidelijk is. Hierbij zal iedere locatie apart moeten worden beoordeeld. De versterking tussen het Visserseiland en de Parkschouwburg maakt een onlosmakelijk deel van de dijk uit. Dit deel is duidelijk een onderdeel van de monumentale dijk geworden. Het strand wordt gescheiden doormiddel van een randsloot en maakt geen deel van de dijk uit. Voor dit buitendijkse voorland is geen monumentale status noodzakelijk. Het blijft echter noodzakelijk om ook voor deze delen de nieuwe grens van het monument duidelijk te definiëren.

Er is een MER voor dit dijktracé uitgevoerd. Deze MER gaat bijna voorbij aan de effecten die het voorgestelde gebruik zal hebben op de huidige landschappelijke waarden. Denk aan het gebied rond het Hoornse Hop dat stevig onder druk zal komen te staan door de nieuwe functie als stadsstrand. Een afgewogen beoordeling en beantwoording op basis van dit gebruik hebben wij niet kunnen waarnemen. Hierbij wordt in de beantwoording door de provincie de verantwoordelijkheid bij de gemeente gelegd.

Over deze monumentale status en het zicht op onze stad vanaf deze dijk geven wij een aantal zienswijzen bij de verdere uitwerking. Onze bezwaren liggen in het verlengde van de adviezen van de Commissie voor Monumenten en Welstand van de gemeente Hoorn en de ARO commissie van de provincie. Beide verslagen zijn als bijlage toegevoegd.

Binnen de gemeentegrenzen is er voor drie verschillende vormen van dijkverzwaring gekozen. Het hoofdprincipe bestaat uit de keuze voor een buitendijkse oplossing, het voorland. Deze buitendijkse landen zijn een voorbeeld van de oudste vorm van een dijkverdedigingssysteem. Men liet voor de dijk land liggen om de slag van het water te breken. Deze keuze kunnen wij onderschrijven omdat de monumentale dijk in zijn verschijningsvorm in takt wordt gelaten. Per dijkdeel geven wij onze zienswijze gericht op de monumentale waarde van de dijk en het gezicht op de stad.

 

Het deel tussen Parkschouwburg en het Visserseiland:

Voor de bestaande dijk wordt een berm aangelegd met een voet/fietspad. Deze nieuwe berm is ondergeschikt aan de oude dijk en volgt de oorspronkelijke dijk in zijn verloop. De beschrijving gaat uit van stortsteen. Eén van de meest kenmerkende elementen van dit dijktracé is de bekleding met Noordse stenen. Wij pleiten om deze bekleding zichtbaar terug te brengen in de bestaande en de nieuwe dijk. Met het behoud en hergebruik van de Noordse steen bij dit deel van de dijkversterking blijven de ruimtelijke waarden van het beschermd stadsgezicht intact. In de beantwoording van de provincie wordt wel gesproken over het behoud van Noordse stortsteen voor het deel tussen de Parkschouwburg en de Galgenbocht maar niet over dit deel van de dijk. Dit deel maakt echter deel uit van het beschermd stadsgezicht en is direct zichtbaar en benaderbaar.

 

Het deel tussen de Galgenbocht en de Parkschouwburg:

Voor dit deel is gekozen voor een oeverdijk die door water is gescheiden van de monumentale Westfriese Omringdijk. Door deze keuze blijft de Westfriese Omringdijk zijn monumentale vorm behouden. De monumentale status van de dijk wordt echter ook bepaald door de relatie met het Hoornse Hop. Dit deel van de oeverdijk wordt bestemd tot stadsstrand en bijbehorend parkeerterrein. Daarnaast ligt er een doorgaand voet/fietspad op het hoogste punt van de oeverdijk. Een stadstrand is een waardevolle aanvulling op de recreatieve mogelijkheden van de stad. Een keuze die wij onderschrijven. Juist hier ontbreekt echter een heldere visie binnen de MER en het landschapsplan op de vormgeving van dit deel. In de beantwoording wordt alleen naar de gemeente gewezen als uitvoerder en opdrachtgever van dit strand. Daar het hier om de waarden en beleefbaarheid van een provinciaal monument gaat zouden aanvullende eisen ter bescherming van het monument onderdeel moeten uitmaken van de MER en het landschapsplan.

 

Ter onderbouwing, zowel de Galgenbocht, een duidelijke kaap in de dijk, als de verschillende bochten bieden een schitterend uitzicht op onze binnenstad vanaf de dijk. Het ontbreken van een goed landschapsplan als onderdeel van de keuzes roept veel vragen op bij de getoonde visualisaties. Het landschapsplan van de provincie stelt geen voorwaarden en het beeldkwaliteitsplan, van de gemeente voor het stadsstrand, is slechts een hulpmiddel dat zich nog niet uitspreekt over de meeste belangrijke uitgangspunten. Is er sprake van een open vooroever met een strand of van een parkachtige aankleding ten behoeve van het strand. Scherpe keuzes moeten hier gemaakt worden. Een parkachtig landschap met veel uitzicht belemmerende bomen als aankleding van het stadstrand tast in hoge mate de beleving van de openheid van het Hoornse Hop en de zichtlijnen op de binnenstad vanaf de dijk aan. In de visualisaties ontbreekt van af de Westfriese Omringdijk duidelijk de relatie tussen de dijk het zicht op de stad en het Hoornse Hop.

Bij de Galgenbocht, de belangrijkste zichtlijn op de binnenstad, is een paviljoen gepland dat hier verstorend werkt. De andere zorg zijn de geparkeerde auto’s. De geparkeerde auto’s zijn erg goed zichtbaar vanaf de bestaande dijk en hierdoor wordt de relatie met het water verder verstoord. Het hoogste punt van de oeverdijk is niet hoog genoeg om vanaf het Hoornse Hop de auto’s uit het zicht te houden. Vanaf het water, het Visserseiland en de Westerdijk zullen op zonnige dagen de glimmende autodaken en ruiten verstorend werken op het uitzicht over de mooiste baai van Nederland. Hier vragen wij een profiel dat voldoende hoogte biedt om het zicht op de auto’s te ontnemen. De caravans nabij Schardam zijn een voorbeeld van zo een verstorend beeld. Op zonnige dagen zijn deze witte vakantieverblijven over grote afstanden waar te nemen.

Samenvattend, het ontbreken van een goed integraal landschapsplan op een hoger schaalniveau maakt het niet goed mogelijk om te beoordelen of rond het strand de juiste keuzes zijn gemaakt. Het zicht op de stad het gevoel van de weidsheid van het water vanaf de dijk en het strand met zijn parkeerplaats moeten elkaar versterken en elkaar niet tegen werken. Een integraal ontwerp wordt hier zeer gemist.

 

Het deel tussen de Hulk en de Galgenbocht:

Voor dit deel is gekozen voor een oeverdijk die door water is gescheiden van de monumentale Westfriese Omringdijk. Door deze keuze blijft de Westfriese Omringdijk zijn monumentale vorm behouden. De monumentale status van de dijk wordt echter ook bepaald door de relatie met het Markermeer. De directe relatie tussen het water en de dijk verandert hier door sterk. Door dat hier sprake is van natuurontwikkeling is de aantasting van de dijk hier minder dan het gedeelte van het stadsstrand. Ook hier geldt dat er sprake moet zijn van een open landschap zonder opgaand groen. Ook hier moet een goed landschapsplan zich over uitspreken. Dit voorland kan beschouwd worden als een nieuwe laag in onze geschiedenis en behoort ook een onderdeel te vormen met de monumentale status van de dijk. Ook hier ontbreekt de duidelijkheid waar de grens van het provinciale monument komt te lopen.

(De genoemde bijlagen treft u hier)

 

Hoogachtend,

Namens het bestuur van Vereniging Oud Hoorn

Jaap van der Hout, voorzitter                                   Matt Wever secretaris

 

 

  Terug naar Brieven bestuur