De Noorderkerk
of: Onze Lieve Vrouwekerk

Geschiedenis

De derde kerk van Hoorn werd in 1426 gebouwd aan het Kleine Noord.

Er stond in het begin een eenvoudige houten kapel op de plaats van het huidige transept. Grootte en bouwstijl van deze kapel zijn onbekend. Vanaf 1441 begon men volgens de kroniek van Velius met het vervangen van de houten kapel door een stenen kerk. Als eerste werd het middenschip gebouwd dat in 1450 gereed kwam.

Daarna volgden koor en transept. Dit heeft geduurd van 1450 tot 1485. Vermoedelijk bouwde men de noorder zijbeuk tussen 1485 en 1519, evenals de zuider zijbeuk, die in 1519 werd voltooid. Door de bouw van de twee zijbeuken moesten de muren vervangen worden door pilaren. Hierdoor ontstond een driebeukige hallenkerk met drie even hoge en vrijwel even brede hallen.

De Noorderkerk is de enige kerk in Hoorn die vrijwel ongeschonden uit de Middeleeuwen dateert. In de loop der eeuwen is de Noorderkerk meerdere malen gerestaureerd.

De kerk is aan Maria gewijd en wordt daarom ook Vrouwekerk of Mariakerk genoemd. (zie ook legende Maria van Hoorn)
Tevens was zij een bedevaartskerk ter ere van Onze Lieve Vrouwe. Bekend is dat Marike Meinouwe in 1525 door Schepenen en Raet van Amsterdam werd veroordeeld tot een bedevaart naar Hoorn om zich daar te melden voor haar straf. Zij was hiertoe veroordeeld omdat zij haar buren had beschuldigd van "lutherye en andere onroomse superstitiën".

In 1579 droegen de Kerkmeesters het beheer "voorlopig" op aan de Kerk- en armenvoogden. De Nederlanden wilden onder het Spaanse juk uit en voerden daarom oorlog (de Tachtigjarige Oorlog 1568 - 1648). Rond 1584 werd de kerk gereed gemaakt en gerepareerd om er te kunnen preken. Dit is ook de tijd waarin Willen van Oranje werd vermoord. Er waren familiewapens van de Prins aangebracht in de ramen van het transept. Vlak voor de moord vloog een vogel dwars door het ene wapen van de prins naar binnen en rechtstreeks door het andere prinselijk wapen weer naar buiten. Dit zag men na de moord op de prins niet als een toevallige gebeurtenis.

Het meubilair van de kerk is 17e eeuws. Zie verder bouwgeschiedenis